Nepomucen i jego historia
![](https://wachock.pl/wp-content/uploads/2020/09/3a-1.jpg)
Największym zabytkiem historycznym Wąchocka niepodważalnie jest Opactwo Cystersów, perła architektury romańskiej z XII w. Na terenie miasta znajdują się również zabytki młodsze, jednakże jak bardzo ważne dla jego historii i mieszkańców.
Jednym z nich jest stojąca do 2017 r. przed dawną betoniarnią przy zespole pałacowym Schoenberga, pochodząca najpewniej z początków XIX wieku, wykonana w stylistyce późnobarokowej, figura Nepomucena. Św. Jan według tradycji ludowej był świętym, który chronił pola i zasiewy przed powodzią, ale również i suszą. Z tego tytułu stał właśnie w okolicy rzeki Kamiennej, by chronić mieszkańców przed powodziami. Figura stała na cokole, na którym umieszczona była tabliczka z napisem: „Figura przydrożna św. Jana Nepomucena z pierwszej połowy XIX w. Patron od powodzi”. Figura ta jest charakterystycznym elementem krajobrazu, który na stałe wpisał się w lokalną przestrzeń Wąchocka.
![](https://wachock.pl/wp-content/uploads/2020/09/8-1-3.jpg)
Stan techniczny figury niestety nie pozwolił na jej dalsze przebywanie w tym miejscu. Aby uchronić ją od całkowitej degradacji, za zgodą właściciela terenu, zajęło się nią Towarzystwo Przyjaciół Wąchocka, jedno z najstarszych stowarzyszeń działających na terenie miasta. Powstało 15 grudnia 1986 r. Celem stowarzyszenia jest inicjowanie działalności naukowo – badawczej z zakresu historii Wąchocka, zachowania dziedzictwa kulturowego i szeroko rozumianej promocji miasta i gminy. Od chwili powstania TPW starało się być obecne na kulturalnej mapie gminy.
W 2017 r. przedstawiciele Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków wraz z członkami TPW dokonali szczegółowych oględzin figury Nepomucena. Została ona zabezpieczona w gminnym budynku przy ulicy Kolejowej w Wąchocku. Jednocześnie TPW wystąpiło z wnioskiem do Świętokrzyskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Kielcach o wydanie pozwolenia na prowadzenie prac konserwatorskich, a następnie z wnioskiem o przyznanie na dotacji celowej na konserwację zachowanej części figury. Zgoda taka została wydana i jeszcze w roku 2017 ruszono z pracami. Realizacja zadania przywróciła oryginalny wygląd figury. Zachowane pod warstwami farb i zatarć oryginalne elementy pozwoliły na rekonstrukcje bez potrzeby odwoływania się do źródeł ikonograficznych. Działania trwale zabezpieczyły obiekt przed dalszą degradacją na kilkanaście lat.
![](https://wachock.pl/wp-content/uploads/2020/09/2-1-7.jpg)
Listopad 2018 r. to początek drugiego etapu renowacji figury. Towarzystwo po raz kolejny wystąpiło do ŚWKZ w Kielcach o przyznanie dotacji na dalszą część prac konserwatorskich figury św. Jana Nepomucena i także w tym miesiącu zakończono realizację zadania, które polegało na rekonstrukcji dolnej części figury świętego.
Trzeci etap prac objął jedną z zachowanych części cokołu i zakończył się w listopadzie 2019 r. W latach 2017-2019 zrealizowano odnowę pomnika Nepomucena, rekonstrukcję brakującej części pomnika oraz konserwację części cokołu za łączną kwotę 30 508 ,40 zł. Obecnie Towarzystwo Przyjaciół Wąchocka złożyło do Gminy Wąchock wniosek o przyznanie środków na dalsze prace konserwatorskie i rekonstrukcyjne na które Rada Miejska wyraziła zgodę.
Przyznana dotacja wraz z wkładem własnym i przy zaangażowaniu właściciela terenu pozwoli na zakończenie prac renowacyjno – konserwacyjnych przy pomniku św. Jana Nepomucena. Jeśli prace przebiegną zgodnie z planem Towarzystwo Przyjaciół Wąchocka planuje zakończyć je jeszcze w tym roku. Odnowiona figura św. Jana Nepomucena wróci na swoje miejsce prawdopodobnie jeszcze w listopadzie 2020 r. i stanie się ponownie ważnym elementem lokalnego krajobrazu.