Obchody 161. rocznicy wybuchu powstania styczniowego – Wąchock 2024 r.
Obchody 161. rocznicy wybuchu powstania styczniowego – Wąchock 2024 r.
Rocznicowe obchody wybuchu powstania styczniowego w Wąchocku są ważnym wydarzeniem kulturalnym i historycznym. Uroczystości odbywają się z udziałem lokalnych władz, przedstawicieli innych gmin, powiatów, polityków, organizacji społecznych, pocztów sztandarowych, duchownych, harcerzy i mieszkańców. Takie obchody są okazją do upamiętnienia bohaterów tamtych czasów oraz do propagowania patriotycznych wartości. To także doskonała okazja do integracji społeczności lokalnej i edukacji historycznej.
Jak wydarzenia z przełomu stycznia i lutego 1863 r. wyglądały na terenie ówczesnej Republiki Wąchockiej?
„(…) Uczestnicy pierwszych walk podążyli w stronę Wąchocka, gdzie założono obóz powstańczy. Tutaj dotarł 300-osobowy oddział sformowany koło Opatowa. Przybywały również drobniejsze partie z terenu województwa sandomierskiego. W miasteczku powstańcy przebywali od 23 stycznia do 2 lutego 1863 r. Kierownictwo ruchu w tej części Królestwa objął gen. Marian Langiewicz – naczelnik wojskowy województwa sandomierskiego.
W Wąchocku organizowano narodowe wojsko. Tworzono kompanie strzelców, kosynierów, szwadrony jazdy; zbrojono i musztrowano ochotników, wysyłano pisma i instrukcje wzywające do przyłączenia się do powstania. W końcu stycznia znajdowało się tu około 1400 żołnierzy. Zebranych powstańców podzielono na cztery bataliony. Dowodzili nimi Bernard Klimaszewski z Suchedniowa, Ignacy Dawidowicz, Klemens Dąbrowski i Dionizy Czachowski. Oddziałem kawalerii dowodził Jan Prendowski.
W tym czasie na miasteczko były zwrócone oczy całej „Polski”. Stąd Langiewicz kontrolował szosę Warszawa – Kraków. W wyniku przegrupowania sił rosyjskich miał swobodę działania w znacznej części Królestwa. Tu miał się ujawnić Rząd Tymczasowy. W związku z wieściami o nieudanych próbach wywołania powstania na terenie województwa krakowskiego, zakończonych niepowodzeniem atakach na Kielce i Jędrzejów, 26 stycznia Langiewicz wydał odezwę „Do mieszkańców województwa krakowskiego”. Wzywał w niej „braci Krakowiaków do powstańczego czynu. Powstańcie, choć w kilkudziesięciu ludzi, uwijajcie się po województwie, niepokójcie załogi moskiewskie, zbierajcie ochotników, kupcie się w hufce powstańcze, organizujcie wojsko regularne”.
Wolność trwała tydzień. 1 lutego 1863 r. wojska rosyjskie zaatakowały powstańców. W trakcie odwrotu stoczono walki z Rosjanami pod Bzinem, Parszowem i Suchedniowem. Po dwóch dniach obrony oddziały Langiewicza wycofały się do Bodzentyna, a stąd po krótkim postoju skierowały się do Nowej Słupi i na Święty Krzyż. Połowa powstańczej piechoty poszła w rozsypkę, stracono broń, warsztaty, magazyny. „Republika Wąchocka” przestała istnieć. Miejscowość została ograbiona i całkowicie spalona.” ¹
W tym roku obchodziliśmy uroczyście 161. rocznicę wybuchu powstania styczniowego. Obchody rozpoczęły się w 19 stycznia w Szydłowcu, potem uczczono ją w Suchedniowie i Bodzentynie (sobota), a zakończyły się mszą w kościele ojców cystersów w niedzielę, 21 stycznia w Wąchocku.
Jeszcze przed rozpoczęciem obchodów rocznicowych zapalono znicze na grobach powstańców, którzy spoczywają na wąchockim cmentarzu: Karol Ziemliński, Józef Barzykowski, Ignacy Jastrzębski oraz Brunon Pohoski.
Naszą gminę reprezentował zastępca Burmistrza Miasta i Gminy w Wąchock, Sebastian Staniszewski z przewodniczącym Rady Miejskiej w Wąchocku, Adrianem Malinowskim, którzy wraz z Danielem Wosiem zapalili również symboliczny znicz przed krzyżem usytuowanym na powstańczej mogile z 1863 r.
Oficjalna część uroczystości rozpoczęła się przed dworkiem Langiewicza, gdzie pod tablicą upamiętniającą 150. rocznicę wybuchu powstania styczniowego delegacje złożyły kwiaty. Następnie odbył się przemarsz zebranych przed Zespół Placówek Oświatowych w Wąchocku, gdzie przed pomnikiem Mariana Langiewicza uczczono pamięć o bohaterach. Były przemówienia, wręczono odznaczenia i statuetki oraz złożono kwiaty i wiązanki przed pomnikiem. Pamiątkowy rysunek z Opactwem Cystersów w Wąchocku otrzymał od przedstawicieli lokalnych władz główny organizator uroczystości, Daniel Woś.
Dziękujemy wszystkim, którzy tego dnia byli z nami w Wąchocku.
¹ Źródło: WYKUS – dr hab. Urszula Oettingen Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach