Dzień Pamięci Żydów Wąchockich

„Pamięci Żydów, mieszkańców Wąchocka, przymusowo wywiezionych 22 października 1942 r. i zamordowanych przez niemieckich okupantów w latach 1939 – 1945”.

Kamień z pamiątkową tablicą w językach: polskim, angielskim oraz hebrajskim uroczyście odsłonięto 20. października na wąchockim rynku. Ma ona na celu upamiętnienie społeczności żydowskiej, którą z Wąchocka wywieziono do obozu w Treblince. Do tego tragicznego wydarzenia doszło 22 października 1942 r.

W uroczystości wzięli udział: były ambasador Polski w Izraelu i Stanach Zjednoczonych, Maciej Kozłowski wraz z małżonką, Nili Amit, pracownikiem Muzeum Żydów Polskich POLIN ds. współpracy z Izraelem, Paweł i Helena Grabcowie – członkowie Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Katowicach, powiat starachowicki reprezentował wicestarosta starachowicki, Dariusz Dąbrowski oraz dyrektor Muzeum Przyrody i Techniki Paweł Kołodziejski z Wiolettą Sobieraj, natomiast samorząd Wąchocka zastępca burmistrza, Sebastian Staniszewski i przewodniczący Rady Miejskiej w Wąchocku, Adrian Malinowski, inicjator działań, Kazimierz Winiarczyk – przewodniczący Komisji Obywatelskiej, a także dyrektorzy szkół z terenu Gminy Wąchock wraz z delegacjami uczniów, przyjaciele i mieszkańcy.

Uroczystości w rynku rozpoczął dyrektor MGOK, następnie głos zabrał Maciej Kozłowski. W imieniu samorządu wąchockiego o tragicznych wydarzeniach z października 1942 r. oraz utracie trzeciej części mieszkańców Wąchocka mówił zastępca burmistrza. Przewodniczący Rady przybliżyli uchwałę Rady Miejskiej w sprawie upamiętnienia 80. rocznicy deportacji żydowskiej części społeczności Wąchocka.

Przed odsłonięciem tablicy modlitwę kadisz w języku hebrajskim wygłosił Paweł Grabiec. Symbolicznego przecięcia czterech wstęg dokonali wspomniani przemawiający. Następnie po złożeniu wieńcy oraz zapaleniu zniczy przez przybyłe delegacje przenieśliśmy się do Miejsko-Gminnego Ośrodka Kultury w Wąchocku. Tam odbyła się druga, o charakterze artystycznym, część uroczystości.

W Sali Widowiskowej Kazimierz Winiarczyk, w dużym skrócie, przybliżył 200 letnią historię żydowskiej społeczności z terenu Wąchocka. Po prelekcji wyświetlono film dokumentalny o renowacji cmentarza żydowskiego (z 2006 roku w Wąchocku . Materiały pochodzą z archiwum wąchockiego MGOK-u. Następnie dzieci z grup tanecznych „Świetliki” z Wielkiej Wsi oraz „Ferajna z Marcinkowa”, które prowadzi Marta Blicharz, zatańczyły i odegrały scenkę, która dobitnie i przejmująco ukazała losy żydowskiej mniejszości podczas II wojny światowej. Wywołała ona prawdziwe łzy wzruszenia oglądających przedstawienie gości. Na koniec z repertuarem pieśni żydowskich wystąpiła Urszula Makosz z zespołem.

Polacy stanowią największą liczbę wśród odznaczonych najwyższym izraelskim odznaczeniem cywilnym nadawanym nie-Żydom, medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. Jest on przyznawany przez Instytut Pamięci Męczenników i Bohaterów Holocaustu Jad Waszem. Z terenu Gminy Wąchock jedynym odznaczonym był Jan Ciok, a w uroczystości wziął udział jego potomek, Jakub Ciok.