Obchody 162. rocznicy wybuchu powstania styczniowego – Wąchock 2025 r.
Obchody 162. rocznicy wybuchu powstania styczniowego – Wąchock 2025 r.
Rocznicowe obchody wybuchu powstania styczniowego w Wąchocku są ważnym wydarzeniem kulturalnym i historycznym. Uroczystości odbywają się z udziałem lokalnych władz, przedstawicieli innych gmin, powiatów, polityków, organizacji społecznych, pocztów sztandarowych, duchownych, harcerzy i mieszkańców. Takie obchody są okazją do upamiętnienia bohaterów tamtych czasów oraz do propagowania patriotycznych wartości. To także doskonała okazja do integracji społeczności lokalnej i edukacji historycznej.
Jak wydarzenia z przełomu stycznia i lutego 1863 r. wyglądały na terenie ówczesnej Republiki Wąchockiej?
„(…) Uczestnicy pierwszych walk podążyli w stronę Wąchocka, gdzie założono obóz powstańczy. Tutaj dotarł 300-osobowy oddział sformowany koło Opatowa. Przybywały również drobniejsze partie z terenu województwa sandomierskiego. W miasteczku powstańcy przebywali od 23 stycznia do 2 lutego 1863 r. Kierownictwo ruchu w tej części Królestwa objął gen. Marian Langiewicz – naczelnik wojskowy województwa sandomierskiego.
W Wąchocku organizowano narodowe wojsko. Tworzono kompanie strzelców, kosynierów, szwadrony jazdy; zbrojono i musztrowano ochotników, wysyłano pisma i instrukcje wzywające do przyłączenia się do powstania. W końcu stycznia znajdowało się tu około 1400 żołnierzy. Zebranych powstańców podzielono na cztery bataliony. Dowodzili nimi Bernard Klimaszewski z Suchedniowa, Ignacy Dawidowicz, Klemens Dąbrowski i Dionizy Czachowski. Oddziałem kawalerii dowodził Jan Prendowski.
W tym czasie na miasteczko były zwrócone oczy całej „Polski”. Stąd Langiewicz kontrolował szosę Warszawa – Kraków. W wyniku przegrupowania sił rosyjskich miał swobodę działania w znacznej części Królestwa. Tu miał się ujawnić Rząd Tymczasowy. W związku z wieściami o nieudanych próbach wywołania powstania na terenie województwa krakowskiego, zakończonych niepowodzeniem atakach na Kielce i Jędrzejów, 26 stycznia Langiewicz wydał odezwę „Do mieszkańców województwa krakowskiego”. Wzywał w niej „braci Krakowiaków do powstańczego czynu. Powstańcie, choć w kilkudziesięciu ludzi, uwijajcie się po województwie, niepokójcie załogi moskiewskie, zbierajcie ochotników, kupcie się w hufce powstańcze, organizujcie wojsko regularne”.
Wolność trwała tydzień. 1 lutego 1863 r. wojska rosyjskie zaatakowały powstańców. W trakcie odwrotu stoczono walki z Rosjanami pod Bzinem, Parszowem i Suchedniowem. Po dwóch dniach obrony oddziały Langiewicza wycofały się do Bodzentyna, a stąd po krótkim postoju skierowały się do Nowej Słupi i na Święty Krzyż. Połowa powstańczej piechoty poszła w rozsypkę, stracono broń, warsztaty, magazyny. „Republika Wąchocka” przestała istnieć. Miejscowość została ograbiona i całkowicie spalona.” ¹
Przed rozpoczęciem obchodów rocznicowych zapalono znicze na grobach powstańców, którzy spoczywają na wąchockim cmentarzu: Karol Ziemliński, Józef Barzykowski, Ignacy Jastrzębski oraz Brunon Pohoski.
Oficjalna część uroczystości rozpoczęła się przed dworkiem Langiewicza skąd główny organizator uroczystości Daniel Woś poprowadził przemarsz przed Zespół Placówek Oświatowych w Wąchocku. Przed pomnikiem Mariana Langiewicza uczczono pamięć o bohaterach Powstania Styczniowego.
– Dziękujemy, że jesteście Państwo z nami, by wspólnie upamiętnić tych, którzy przed 162 laty podjęli heroiczną walkę o wolność naszej Ojczyzny. Dziś spotykamy się tutaj, aby wspólnie uczcić pamięć o jednym z najważniejszych wydarzeń w historii Polski – Powstaniu Styczniowym. 162 lata temu, 22 stycznia 1863 roku, Polacy podjęli nierówną walkę przeciwko cesarstwu rosyjskiemu, walcząc o naszą wolność, niezawisłość i godność. – Tymi słowami przywitał gości Sekretarz Gminy Wąchock, Norbert Dudek.
Pamiątkowe medale 162. rocznicy wybuchu Powstania Styczniowego w podziękowaniu za pomoc i wsparcie otrzymali: Szef UdsKiOR Lech Parell – medal w jego imieniu odebrał Pułkownik Artur Frączek, Doradca Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej – Jan Józef Kasprzyk, Sekretarz Miasta i Gminy Wąchock -Norbert Dudek oraz Ojciec Porucznik Jan Kazimierz Głaz.
W dowód uznania za wybitną działalność na rzecz wojska polskiego obronności i działalności religijno-patriotycznej wyróżniono i odznaczono złotym medalem związku żołnierzy wojska polskiego: Poseł na Sejm RP Agatę Wojtyszek, Ignacego Obarę, Henryka Pająka . Odznaczenia dokonał kapelana związku Ojciec Porucznik Jan Kazimierz Głaz.
Gratulujemy odznaczonym!
Następnie delegacje złożyły wiązanki oraz zapaliły znicze przed pomnikiem Mariana Langiewicza. Byli to między innymi: Członek Zarządu Województwa Świętokrzyskiego, Andrzej Pruś, Doradca Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej – Jan Józef Kasprzyk, Samorządy zaangażowane w organizację dzisiejszych uroczystości: Bodzentyna, Suchedniowa i Wąchocka.
Poseł na Sejm Rp Agata Wojtyszek, Sekretarz Gminy Wąchock, Norbert Dudek oraz Przewodnicząca Rady Miejskiej w Wąchocku, Ewa Maciąg zapalili symboliczny znicz przed krzyżem z tabliczką „Mogiła powstańca 1863 r.”
Po mszy świętej w kościele świętego Floriana i Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Wąchocku z patriotycznym repertuarem zaprezentował się Zespół Estradowy „Wiarusy” oraz Zespoł Pieśni i Tańca „Bierutowanie Bis”.
¹ Źródło: WYKUS – dr hab. Urszula Oettingen Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach