Po co i jak chronić bioróżnorodność?

Po co i jak chronić bioróżnorodność?

Co łączy dżdżownicę z jeżem, trzmiela z czereśnią, a sikorkę z człowiekiem? Otóż wszyscy jesteśmy połączeni. Żyjemy w skomplikowanej sieci powiązań. Ktoś coś zjada, ktoś inny coś zapyla, jeszcze inny rozsiewa jakieś nasiona.

Organizmy żyjące na Ziemi odgrywają setki ról, oczyszczają powietrze, wodę, glebę, rozkładają szczątki, wspierają się wzajemnie, dostarczają tlen, chronią przed zarazkami, tworzą gleby, regulują klimat, są pokarmem dla innych, lekiem, domem, źródłem materiałów do budowy gniazda…

Żaden organizm nie żyje w oderwaniu od innych

Zniknięcie jednego gatunku pociąga za sobą daleko idące konsekwencje dla innych gatunków, z którymi był na różne sposoby połączony.  Fascynujące bogactwo życia na Ziemi, przeogromna i wciąż nie do końca zbadana różnorodność w obrębie jednego gatunku, pomiędzy gatunkami oraz ekosystemami ma bezpośredni i pośredni wpływ na życie ludzi.

Niestety bioróżnorodność zanika w zastraszającym tempie. Według Living Planet Index 2024  w ciągu ostatnich 50 lat (1970-2020) średnia liczebność monitorowanych populacji dzikich gatunków zwierząt zmniejszyła się o prawie trzy czwarte (73%) .

Dlaczego zanika bioróżnorodność?

Na zanik bioróżnorodności wpływa szereg nakładających się wzmacniających wzajemnie czynników. Są wśród nich między innymi:

• niszczenie naturalnych siedlisk (np. wycinka lasów, osuszanie mokradeł, niezrównoważone praktyki rolnicze) oraz fragmentacja ekosystemów i zanikanie korytarzy ekologicznych,
• zmiana klimatu,
• nadmierna eksploatacja zasobów naturalnych (np. łowisk morskich, lasów, zwierząt i roślin, paliw kopalnych i innych surowców),
• zanieczyszczenie wody, gleby i powietrza,
• wprowadzanie gatunków inwazyjnych, które wypierają gatunki rodzime i przyczyniają się do degradacji miejscowych ekosystemów.

Jak chronić bioróżnorodność?

Ochrona bioróżnorodności wymaga działań na wielu płaszczyznach i zaangażowania różnych osób. Na ochronę bioróżnorodności ma wpływ administracja publiczna i samorządowa, firmy, rolnicy, leśnicy, naukowcy, projektanci, a także po prostu każdy z nas.

Ochronie bioróżnorodności służy to, co pozwala na zachowanie całych ekosystemów w tym parki narodowe czy rezerwaty. Pomagają jej też wszelkie działania związane z odbudową zasobów przyrody czy wykorzystywaniem rozwiązań opartych o te naturalne.

Bioróżnorodności można pomóc także we własnym ogródku lub tym przy szkole. To spowoduje, że wokół nas będzie ciekawiej:

Pomysł numer 1

Zestaw pomysłów numer jeden oszczędza sporo energii. Można bowiem po prostu rzadziej kosić trawniki, można pozostawiać fragmenty niekoszone nazywając je fragmentami dzikiej przyrody. Można pozostawiać nie tylko na zimę kopce z liści i gałęzi.

Takie miejsca staną się szybko obszarem rozwoju roślin i grzybów, schronieniem dla zwierząt, bazą pokarmową dla wielu gatunków.

Pomysł numer 2

Przemyślane decyzje o tym jak będziemy kształtować obszary wokół nas mają wpływ na bioróżnorodność. Dlatego naukowcy podkreślają, że warto zakładać łąki kwietne w oparciu o rodzime gatunki roślin, warto sadzić rodzime drzewka i krzewy owocowe. Słowo „rodzime” nie jest tu przypadkowe, bo egzotyczne rośliny mogą nawet zmniejszać bioróżnorodność, wypierając nasze gatunki, które są częścią polskich ekosystemów.  

Takie rodzime rośliny będą stanowić doskonałe miejsce schronienia i bazę pokarmową dla naszych ptaków i bezkręgowców.

Pomysł numer 3

Przyrodnicy polecają chronić stare drzewa. To one są najlepszymi oazami bioróżnorodności.

Pomysł numer 4

Warto zrezygnować z używania groźnej dla przyrody chemii ogrodowej czy środków czystości do utrzymania porządku naszych ogrodów czy choćby trawników. Naturalne sposoby pielęgnacji są najlepsze dla wspierania bioróżnorodności.

Pomysł numer 5

Dobrym sposobem na ochronę bioróżnorodności jest ograniczenie wokół nas udziału powierzchni pokrytych materiałami nieprzepuszczalnymi. Wybetonowane obszary nie tylko nie przepuszczają wody, a więc będą miały negatywny wpływ na naszą przestrzeń w czasie ulew i powodzi, ale zmniejszą także powierzchnie czynną biologicznie, a więc taką na której może istnieć bogate życie. Przepuszczalna kostka brukowa lub po prostu trawa, to powierzchnie bardziej przyjazne naturze.

Źródło: gov.pl