Zakończenie prac konserwatorskich przy ołtarzu w kaplicy Św. Zofii w Ratajach
Ołtarz główny w kaplicy p.w. św. Zofii w Ratajach to wyjątkowo cenny i piękny zabytek. Należy do niewielu zachowanych na terenie województwa świętokrzyskiego przykładów XVII-wiecznych nastaw ołtarzowych.
Prace konserwatorskie przy ołtarzu podzielone były na dwa etapy. W 2020 r. wykonano pełny zakres prac konserwatorskich przy nastawie ołtarzowej oraz badania stratygraficzne, dezynsekcję i impregnację drewna i podklejenie osypujących się warstwy srebrzeń i złoceń stipes ołtarza.
Prace wykonane przy stipes w 2021 r. stanowiły II etap prac konserwatorskich przy ołtarzu. Element po przywiezieniu do pracowni został poddany zabiegom ponownej profilaktycznej dezynfekcji i dezynsekcji drewna. Zrekonstruowano w drewnie wszelkie ubytki konstrukcji obiektu, rozluźnione łączenia zostały sklejone i wzmocnione. Po tych zabiegach konserwatorzy przystąpili do usuwania przemalowań, czyli kolejnych wtórnych warstw farby nakładanych na pierwotne srebrzenia z laserunkiem i złocenia, a powstałych podczas niefachowych renowacji ołtarza w XIX i XX wieku. Odsłonięte pozostałości warstwy złoceń i srebrzeń z błękitnym laserunkiem zostały podklejone do podłoża. Uzupełniono ubytki warstwy kredowo-klejowej oraz żółtego i czerwonego pulmentu w partiach złoconych. Na powierzchnie pierwotnie srebrzone nałożono srebro płatkowe w technice mikstionowej, w partiach pierwotnie złoconych nałożono złoto płatkowe 23-karatowe i poddano je wygładzaniu agatem. Powierzchnie posrebrzone pokryto błękitnym laserunkiem żywicznym o barwie tożsamej z odsłoniętymi reliktami oryginału. Po wykonaniu prac stipes przewieziono do kaplicy i zamontowano w pierwotnym miejscu jako podstawę do nastawy ołtarzowej.
Wszystkie wykonane prace konserwatorskie stanowią gruntowne zabezpieczenie ołtarza przed dalszymi zniszczeniami, jak również został przywrócony jego wygląd z XVII wieku ukazując oryginalne wykonanie przez ówczesnego twórcę warstwy złoceń, srebrzeń i polichromii. Przeprowadzone prace poprawią nie tylko estetykę wnętrza kaplicy, a pozostawiony dla potomnych bardzo cenny zabytek będą mogli podziwiać mieszkańcy Rataj i parafii Wąchock, goście i turyści.
Dla mieszkańców Rataj bardzo zaangażowanych w opieką nad kaplicą ma to ogromne znaczenie, że dzięki uzyskanej przez Stowarzyszenie Przyjazna Wieś Rataje dotacji było możliwe przeprowadzenie w/w prac konserwatorskich. Dla tego mieszkańcy serdecznie dziękują Ojcu Opatowi Eugeniuszowi Augustynowi, Ojcu Proboszczowi Zachariaszowi Mikrucie, Wojewódzkiemu Świętokrzyskiemu Konserwatorowi Zabytków w Kielcach oraz Pracowni Konserwatorskiej Państwa Gruszczyńskich za zaangażowanie i pomoc przy realizacji projektu.
