Analiza zagrożeń – obszary wodne w Wąchocku

Obowiązki osób przebywających na obszarach wodnych sprowadzające się do zachowania należytej staranności w celu ochrony życia i zdrowia własnego oraz innych osób,
a w szczególności:

Zapoznania się z zasadami korzystania z danego terenu, obiektu lub urządzenia i ich przestrzegania.
Stosowania się do znaków nakazu i zakazu.
Zapoznania się i dostosowania swoich planów aktywności do umiejętności oraz aktualnych warunków atmosferycznych.
Użytkowania sprzętu odpowiedniego do rodzaju podejmowanej aktywności, sprawnego technicznie i zgodnie z jego przeznaczeniem i zasadami użycia.
Bezzwłocznego informowania odpowiednich służb ratowniczych o zaistniałym wypadku lub zaginięciu osoby oraz o innych zdarzeniach nadzwyczajnych mogących mieć wpływ na bezpieczeństwo osób.

Należy pamiętać, że zgodnie z art. 55 ustawy z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń za kąpiel w miejscy zabronionym grozi kara grzywny albo kara nagany.

Na dzień sporządzenia niniejszego opracowania na terenie Miasta i Gminy Wąchock nie wyznaczono kąpielisk ani miejsc okazjonalnie wykorzystywanych do kąpieli.

3. Podstawowe informacje o Mieście i Gminie Wąchock

3.1 Położenie i podział administracyjny

Gmina Wąchock położona jest w północnej części województwa świętokrzyskiego w odległości ok. 50 km od Kielc oraz wschodniej części powiatu Starachowickiego. Gmina liczy około 6630 mieszkańców. Gmina Wąchock wchodzi w skład powiatu starachowickiego. W skład Gminy Wąchock wchodzi 5 sołectw (Rataje, Węgłów, Wielka Wieś, Parszów, Marcinków).

Gmina Wąchock graniczy z:

– od północy z gminami: Skarżysko, Skarżysko Kościelne, Mirzec

– od wschodu ze Starachowicami,

– od południa z gminą Bodzentyn (powiat kielecki ),

– od zachodu z gminą Suchedniów.

Gmina Wąchock ma obszar 81,82 km², w tym:

użytki rolne: 29%
użytki leśne: 61%

Gmina stanowi 15,64% powierzchni powiatu.

Gminę zamieszkuje ca 6630 osób.

Lp.	Miejscowość	Liczba ludności przed ewakuacją
1	Wąchock	2617
2	Parszów	1468
3	Wielka Wieś	1278
4	Rataje	480
5	Marcinków	567
6	Węglów	220
	RAZEM:	6630

Gmina położona jest w dolinie rzeki Kamiennej. Jej dopływem jest rzeka Żarnówka wypływająca ze zbiornika w Mostkach.

Fot.1 Wodowskazy na rzece Kamiennej.


Rys. 1 Mapa Gminy Wąchock	Rys. 2 Położenie Gminy Wąchock w powiecie starachowickim

3.2 Obszary wodne znajdujące się na terenie Gminy Wąchock.

Gmina Wąchock położona jest w dolinie rzeki Kamiennej. Kamienna wraz ze swym dorzeczem stanowi północną granicę hydrograficzną Gór Świętokrzyskich i prawie na całym swym odcinku przepływa przez woj. Świętokrzyskie, w tym przez Wąchock. Jest lewobrzeżnym dopływem Wisły. Różne źródła podają odmienne dane odnośnie długości Kamiennej, a wartość ta mieści się w przedziale 138 do 156 km. Wynika to zapewne z faktu, że pojawiają się rozbieżności co do miejsca, w którym rzeka ma swój początek. Najczęściej wymienia się bagienne tereny w pobliżu miejscowości Antoniów (woj. mazowieckie) oraz okolice wsi Borki (woj. mazowieckie).

Obecnie istniejący zalew powstał w miejscu istniejącego wcześniej zbiornika, którego początki sięgają czasów staszicowskich. Od wielkiej powodzi, która w roku 1937 zniszczyła urządzenia spiętrzające, był suchym polderem. Po jego odbudowie sukcesywnie powstawały kolejne obiekty służące szeroko pojętej rekreacji. Dzisiaj wokół jego brzegów biegnie 2,5 km oświetlona promenada, spacerowicze mogą skorzystać z licznych ławek, a dzięki połączeniu malowniczym mostkiem jest chętnie wykorzystywany przez trenujących biegaczy lub rowerzystów. Obfitość ryb sprawia, że licznie odwiedzają go również wędkarze.

Fot.3 Zalew w Wąchocku

Przy zalewie w Wąchocku powstał „Park Rekreacyjno-Sportowy”.

Ten kompleks sportowy położony jest w centrum Wąchocka, w najbliższej okolicy rzeki Kamiennej oraz 18-hektarowego zalewu retencyjno-rekreacyjnego. Park rekreacyjno- sportowy oddany został do użytkowania w 2008 r. Wokół jego południowego brzegu powstała ponad 2,5 kilometrowa promenada. Dzisiejszy kształt Parku określa zakończona
w 2015 r. rewitalizacja centrum Wąchocka, w ramach której zagospodarowano tereny nad zalewem i rzeką Kamienną. Kompleks powstał z myślą o Mieszkańcach Gminy, jej okolic oraz Turystach przyjeżdżających do Wąchocka z różnych regionów Polski i świata. Przeznaczony jest zarówno dla młodszych, jak i starszych odbiorców – każdy znajdzie tu coś dla siebie. Na jego terenie powstało wiele inwestycji mających na celu zapewnienie relaksu i rozrywki w szeroko pojętym znaczeniu.

Wokół zalewu zbudowane zostały:

1.Wodna przystań

Przystań funkcjonuje w sezonie letnim. Do dyspozycji zainteresowanych pozostają kajaki oraz rowery wodne. Wodny spacer po Zalewie i w górę rzeki Kamiennej jest nie lada urozmaiceniem dla miłośników sportów wodnych.

Fot. 4 Zalew od strony przystani.

Słoneczna Plaża

Plaża położona jest od strony północnej zalewu/ Powierzchnia plaży liczy około 2 tys. m² piasku, na którym stoi 20 leżaków.

Fot.5 Plaża z oznakowanym zakazem kąpieli

Boisko do piłki plażowej

Tuż obok plaży znajduje się boisko do piłki plażowej, gdzie miłośnicy tego sportu mogą znaleźć wytchnienie od plażowego lenistwa.

Fot.6 Boisko do piłki plażowej

Tyrolka i trampoliny

Obok plaży poskakać mogą dzieci na trampolinach lub pozjeżdżać na tyrolce czyli zjeździe linowym.


Fot.7 Tyrolka.

Fot.8 Trampoliny.

Fot.9 Park linowy

Wiaty plenerowe

Przy zalewie wybudowane zostały wiaty plenerowe. Dla ludzi kochających ognisko
i niekoniecznie wieczorny klimat smażonych kiełbasek czekają drewniane wiaty
z wydzielonymi miejscami do rozpalenia płomieni. Gitara, śpiew, trzaskające drewno, unoszące się w półmroku iskry…

Fot.10 Wiaty przy zalewie

Skatepark

Skatepark maponad 1300 m²powierzchni oraz najgłębszy bowl betonowy w Polsce To bardzo nowoczesna i ciekawa atrakcja dla wielbicieli deskorolek, rolek i hulajnóg.

Fot. 11Skatepark

Plac zabaw

Najmłodsi mogą aktywnie spędzić czas na bezpiecznym, ogrodzonym placu zabaw. Wyposażony między innymi w huśtawki, karuzele, piaskownicę oraz elementy do wspinaczki z pewnością ucieszy niejednego malucha i jednocześnie ich opiekunów.

Fot.12 Plac zabaw dla dzieci.

Kort tenisowy, boisko ze sztuczną trawą i wiele więcej

Miłośnicy tenisa ziemnego korzystają z pełnowymiarowego kortu tenisowego, amatorzy piłki nożnej rozgrywają spotkania na znakomicie utrzymanym boisku, a koszykarze i siatkarze spotykają się na przeznaczonych dla nich wielofunkcyjnych, oświetlonych boiskach o poliuretanowej nawierzchni.

Fot. 13Boisko do piłki nożnej, boisko do koszykówki, kort tenisowy

Plansza do szachów

Przy zalewie znajdują się specjalne stoły z szachownicami, na których można rozegrać partyjkę tej mistrzowskiej gry. Tuż obok znajduje się wielka szachownica, na której bez trudu można zagrać metrowymi figurami.

Fot.14 Plenerowa plansza do szachów i stół do gry w tenisa.

Plenerowa siłownia

Sport to zdrowie, a forma sama się nie zrobi. Siłownia plenerowa z jedenastoma stanowiskami to miejsce, w którym każdy miłośnik muskułów i zdrowego trybu życia znajdzie coś dla siebie. Korzystają z niej nie tylko ludzie młodzi, ale chętnie zaglądają tam dziarscy Seniorzy. Jest to również idealne miejsce do rehabilitacji po przebytych urazach lub operacjach.

Fot.14 Plenerowa siłownia.

Street Workout Park

Przy zalewie wybudowane zostały również place z rozbudowaną kombinacją drążków, rurek
i pochylni, na której można w pocie czoła pracować nad swoją kondycją lub pochwalić się swoją gimnastyczną sprawnością.

Fot.15. Street Workout Park.

Traveling Rings

Absolutna nowość na mapie Polski – urządzenie do gimnastyki. Pomysł rodem z Kalifornii przeznaczony jest dla osób w każdym wieku, pozwala na poprawę kondycji, z czasem proste bujanie się na kołach zostaje zastąpione coraz bardziej skomplikowanymi figurami.

Fot.16.Traveling Rings

Pumptrack

Przy północnej części basenu zlokalizowany jest asfaltowy pumptrack. Ze względu na swoją konstrukcję frajdę na nim znajdą zarówno początkujący, jak również zaawansowani rowerzyści. Tor umożliwia równoległe wyścigi na dwóch pętlach, a każda z nich mierzy 100 m.

Fot.17Pumptrack.

Na piechotę

Wokół zalewu zbudowane są chodniki połączone ze ścieżką rowerową. W 2023 r rozpoczęta została od południowej strony zalewu ścieżka rowerowa, nastąpi oddzielenie chodnika spacerowego od trasy rowerowej. Trasa spacerowa i rowerowa jest po zmierzchu oświetlona.

Fot. 18. Trasa spacerowa.

Coś na ząb

Przy zalewie znajdują się punkty małej gastronomi

Fot.19 Mała Gastronomia.

Fot.20 Parking, punkt napraw i regulacji rowerów.

4. Identyfikacja miejsc mających wpływ na bezpieczeństwo osób przebywających na obszarach wodnych zlokalizowana na terenie Gminy Wąchock.

Na początku analizy należy zauważyć, iż każde miejsce może być potencjalnym zagrożeniem dla bezpieczeństwa osób wykorzystujących obszar wodny do pływania, kąpieli, uprawiania sportu czy rekreacji, szczególnie kiedy korzystamy z niego w sposób nieodpowiedni. Bezpieczeństwo zależy przede wszystkim od świadomego
i odpowiedzialnego korzystania z obszarów wodnych i nawodnych oraz przestrzegania ustalonych zasad bezpieczeństwa.

Na terenie Gminy Wąchock nie wyznaczono kąpielisk ani miejsc okazjonalnie wykorzystywanych do kąpieli.

Ze względy na niski stan wód w rzekach przepływających przez gminę zagrożenie bezpieczeństwa w ich obrębie sprowadza się do nieuwagi, nieostrożności bądź sytuacji losowych, w których może dojść np. do upadku, ugrzęźnięcia, zranienia, skaleczenia lub zaklinowania się osób spędzających czas nad wodą. Nie bez znaczenia są warunki pogodowe. Rzeki w okresie wiosennych roztopów, wzmożonych opadów mogą znacząco zwiększyć poziom wód i siłę nurtu przez co może dojść do podtopień terenów przyległych oraz niebezpieczeństwa na mostach. Mało realne, ale nie niemożliwe są również choroby skóry, zatrucia przewodu pokarmowego czy utonięcia.

Zgodnie z opinią funkcjonariuszy Komendy Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w Starachowicach zagrożenia bezpieczeństwa dla osób korzystających z obszarów wodnych występujące w obrębie Zalewu w Wąchocku są znikome. Głębokość wody w rzekach Kamiennej i Żarnówce jest niewielka. Jedynie w okresach intensywnych opadów
( roztopów) poziom wody w Kamiennej w skrajnych przypadkach przekracza 2m. Również w normalnych warunkach głębokość wody w zalewie jest niewielka, najgłębsze miejsca
to te, które stanowią stare koryta rzeki oraz w pobliżu zapory. W pobliżu „słonecznej
plaży” , na dużej odległości od plaży woda jest płytka.

Głębokość zalewu mierzona była m.in. w trakcie ćwiczeń z udziałem grupy nurkowej
z Komendy Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w Starachowicach.

Dostępność do zalewu dla ekip ratowniczych jest dobra zarówno od strony północnej jak i południowej

Rys. 4 Drogi dojazdowe do zalewu.

5. Zagrożenia- analiza zagrożeń dotycząca przebywania nad wodą

Zagrożenia dla osób przebywających na obszarach wodnych sprowadzają się głównie do:

– zranień,

-skaleczeń,

– złamań,

– podtopień,

– utonięcia,

– zaginięć,

– wychłodzenia organizmu lub udaru,

– stanów chorobowych skóry i przewodu pokarmowego.

Fot.21 Nieodpowiedzialne zachowanie się na tafli kruchego lodu.

Groźne sytuacjezwiązane z kąpielą wodną to:

– kąpiel w miejscach niewyznaczonych,

– pływanie pod wpływem alkoholu,

– kąpiel w miejscach niedozwolonych, wypływanie na środek akwenu bez oznakowania, mała widoczność dla sterników motorowodnych motorówek i skuterów wodnych,

– niedostateczne umiejętności pływania oraz przecenianie swoich sił i umiejętności,

– wstrząs termiczny lub nadmierne oziębienie organizmu,

– skurcze, zasłabnięcie,

– skakanie do nieznanej wody,

– nieodpowiednia zabawa, brawura, chęć zaimponowania,

– miejsca zarośnięte przez roślinność wodną,

– nagła zmiana warunków pogodowych podczas pobytu w wodzie,

– w przypadku dzieci – brak nadzoru rodziców.

Zagrożenia dla osób poruszających się jednostkami pływającymi często wynikają z:

– braku uprawnień do sterowania jednostką pływającą bądź niedostateczne umiejętności sterowania,

– sterowanie pod wpływem alkoholu lub środków odurzających,

– wykonywania ryzykownych manewrów, brawura,

– wyścigi na skuterach wodnych,

– niedostosowania się do aktualnych warunków pogodowych,

-za bliskie podpływanie do miejsc lub innych użytkowników obszarów wodnych,

– niewiedzy na temat występowania nieoznaczonych miejsc niebezpiecznych – np. przedmiotów zanurzonych w wodzie, mielizn itp.

– braku odpowiednich środków bezpieczeństwa, takich jak kamizelka ratunkowa, koła ratunkoweczy gaśnice,

Zagrożenia dla osób przebywających na obszarach wodnych w okresie zimowym wiążą się z:

– brakiem wiedzy na temat aktualnej grubości lodu,

– załamaniem się pokrywy lodowej, a w przypadku wpadnięcia do wody szokiem termicznym i szybkim wychłodzeniem organizmu,

–niewłaściwymubiorem skutkującym wyziębieniem organizmu lub powstaniemodmrożeń.

Fot.21 Szkolenie prowadzone przez nurków z OSP Wielka Wieś w zakresie zachowania się na kruchym lodzie. Zdjęcia Paweł Piętak

Zagrożenia dla osób uprawiających morsowanie wynikają z:

– braku analizy stanu zdrowia i możliwości korzystania z kąpieli w zimniej wodzie,

– braku odpowiedniego przygotowania i rozgrzewki przed wejściem do wody,

– braku doświadczenia i samotnego wejścia do wody, (może dojść do niewydolności krążenia, niedokrwienia mózgu, ataku paniki, zaburzenia rytmu serca i oddychania, utraty świadomości)

– zbyt długiego czasu przebywania w zimnej wodzie,

– ryzyka szoku termicznego.

Fot.22 Zdjęcia z morsowania (wykorzystano zdjęcia z art. Echa Dnia „Radosne morsowanie grupy „MORS może więcej” nad rzeką Kamienną w Marcinkowie pod Wąchockiem.

6. Zalecenia dla osób przebywających na obszarach wodnych mające na celu poprawę bezpieczeństwa i minimalizowanie zagrożeń

W trosce o swoje zdrowie i bezpieczeństwo oraz bezpieczeństwo naszych bliskich
i znajomych: należy:

– kąpać się w miejscach dozwolonych, wyznaczonych, oznakowanych i najlepiej strzeżonych,

– znać regulamin obszaru wodnego,

– informować najbliższe osoby o lokalizacji, z której zamierzamy korzystać,

– posiadać telefon komórkowy oraz odpowiednie ubranie i wodę do picia,

-znać podstawowe zasady korzystania z kąpieli wodnych tj.:

niezbliżanie się do innych łodzi, budowli, urządzeń, mostów, jazów, zapór,
przestrzeganie znaków zakazu, oznaczenia czerwonej flagi itp.
nie korzystanie z kąpieli wodnych na czczo lub bezpośrednio po posiłku,
nie korzystanie z kąpieli pod wpływem alkoholu czy środków odurzających,
istotne jest stopniowe schładzanie organizmu- musimy pamiętać o możliwym wstrząsie termicznym czy skurczu podczas pływania w wodzie,
pamiętajmy, iż możemy zbytnio przecenić nasze siły i umiejętności,
bezwzględnie nie korzystamy z kąpieli wodnej kiedy nie znamy miejsca, linii brzegowej, ukształtowania terenu, głębokości dna zbiornika,
należy pamiętać o zmienność warunków pogodowych i odpowiedzialnym zachowaniu podczas burz, mgieł i silnych wiatrów,
niepożądana jest brawura czy chęć zaimponowania,
pamiętajmy o niebezpieczeństwie związanym ze skokami do wody, należy znać głębokość wody oraz prawidłową technikę skoku,
istotne jest również prawidłowe korzystanie ze sprzętów wodnych oraz korzystanie z kamizelek ratunkowych.

– informować służby ratunkowe o sytuacjach niebezpiecznych.

7. Kontakty alarmowe w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa

W razie zagrożenia zdrowia i życia należy kontaktować się z odpowiednimi służbami:

112- ogólnoeuropejski numer alarmowy,

997- Policja

998- Straż Pożarna

999 – Pogotowie Ratunkowe

8. Planowane działania na rzecz ograniczenia występowania zagrożeń.

Zgodnie z art. 4 ustawy o bezpieczeństwie osób przebywających na obszarach wodnych oraz § 3 Rozporządzenia Ministra spraw wewnętrznych w sprawie sposobu oznakowania
i zabezpieczania obszarów wodnych oraz wzorów znaków zakazu, nakazu oraz znaków informacyjnych i flag, w celu poprawy bezpieczeństwa planowane jest:

– opublikowanie „Analizy zagrożeń, w tym identyfikacji miejsc, w których występuje zagrożenie dla bezpieczeństwa osób wykorzystujących obszar wodny do pływania, kąpania się, uprawiania sportu lub rekreacji na terenie Gminy Wąchock” na stronie internetowej Urzędu Gminy Wąchock,

– systematyczne sprawdzanie oznakowania dojść i dojazdów do obszaru wodnego odpowiednich znaków informujących o zakazie kąpieli, ścieżek dla pieszych i rowerowych.

– prowadzenie działań profilaktycznych i edukacyjnych dotyczących bezpieczeństwa na obszarze wodnym, polegających w szczególności na:

oznakowaniu i sprawdzaniu obecnych znaków informujących o miejscach niebezpiecznych,
kontynuowaniu przezpolicjantów Komendy Powiatowej Policji w Starachowicach we współpracy z Komendą Powiatową Państwowej Straży Pożarnej nadzoru w postaci patroli zarówno wodnych jak i terenowych,
kontunuowaniu we współpracy z Komendą Powiatową Policji w Starachowicach edukacjidzieci i młodzieży w zakresie bezpieczeństwa nad wodą,

– kontynuowaniu publikacji artykułów na stronie internetowej Urzędu Gminy Wąchock dotyczących miedzy innymi bezpieczeństwa nad wodą,

– kontynuowanie informowania mieszkańców o niebezpiecznych zjawiskach atmosferycznych za pomocą strony UG i INFO SMS,

– powstanie na stronie internetowej Urzędu Gminy Wąchock (https://wachock.pl/) zakładki/skrótu pt:”ostrzeżenia meteorologiczne” w którym na bieżącą będą publikowane informacje o prognozowanych niebezpiecznych zjawiskach atmosferycznych oraz stopniu zagrożenia.

– doskonalenie jednostek OSP z Wąchocka i Wielkiej Wsi w zakresie prowadzenia działań na wodzie oraz ratowania na oblodzonych akwenach wodnych.

– stwarzanie warunków do organizowania pomocy.

Fot.23 Ćwiczenia grupy wodnej KP PSP Starachowice na Zalewie w Wąchocku

Fot.24. Szkolenie z zakresu bezpiecznego zachowania się dzieci oraz udzielania pierwszej pomocy.

9. Podsumowanie

Powyższa„Analiza zagrożeń” powstała w wyniku przeprowadzenia oględzin
i zidentyfikowania miejsc potencjalnie niebezpiecznych dla zdrowia i życia ludzi.Analiza ma na celu uświadomienie mieszkańców Gminy Wąchock o panujących zagrożeniach przy akwenach wodnych oraz o obowiązku przestrzegania znaków. Wszyscy musimy mieć świadomość, że kąpiel w miejscach nie strzeżonych, niedozwolonych oraz nieoznakowanych może prowadzić do tragedii.

Najważniejszą informacją dotycząca akwenów wodnych na terenie Gminy Wąchock jest brak kąpielisk i miejsc okazjonalnie wykorzystywanych do kąpieli.

Gmina Wąchock mając na uwadze bezpieczeństwo mieszkańców i osób przebywających na terenie gminy zrealizuje działania wymienione w dziale „Planowane działania na rzecz ograniczenia występowania zagrożeń”.


Tabela zapoznania/uwag /sugestii/ dotycząca analizy zagrożeń, w tym identyfikacja miejsc, w których występuje zagrożenie dla bezpieczeństwa osób wykorzystujących obszar wodny do pływania, kąpania się, uprawiania sportu lub rekreacjina terenie Gminy Wąchock
Lp.	Nazwa Organu	Podpis	Data	Uwagi
1.
2.
3.
4.

Gmina Wąchock

Gminny portal internetowy

Analiza zagrożeń – obszary wodne w Wąchocku

1. Cel i podstawy prawne opracowania

2. Właściwości wód, obowiązki zarządców i właścicieli wód oraz osób korzystających z obszarów wodnych